به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پژوهشکده مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت، حجتالاسلام کفیلی دبیر کارگروه تدوین سند چشم انداز دوم حوزه های علمیه بیان کرد که تدوین این سند مهم به پژوهشکده مطالعات راهبردی واگذار شده است. وی اضافه کرد: آیتالله اعرافی، مدیر حوزههای علمیه، با توجه به پایان یافتن دوره چشمانداز اول حوزههای علمیه در سال ۱۴۰۴ شمسی، دستور تدوین چشمانداز دوم را صادر کردهاند. این چشمانداز جدید، به عنوان سند بالادستی، نقش محوری در هدایت فعالیتهای حوزههای علمیه در دهههای آینده خواهد داشت.
همچنین وی از پیشرفتهای چشمگیر در فرآیند تدوین این سند خبر داد. سند مذکور، که به عنوان یک برنامهریزی بلندمدت و بالادستی برای آینده حوزههای علمیه طراحی شده، بر پایه پیام تاریخی رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم و سایر بیانات ایشان، منشور روحانیت و رهنمودهای مراجع معظم تقلید تدوین میشود.
زمینه و ضرورت تدوین چشمانداز دوم
چشمانداز اول حوزههای علمیه، که در سالهای گذشته تدوین و اجرا شده بود، بر اساس نیازهای آن دوره طراحی گردید و اکنون با نزدیک شدن به پایان آن در سال جاری (۱۴۰۴ شمسی)، ضرورت بازنگری و تدوین یک چشمانداز نوین احساس میشود. این سند جدید، با تمرکز بر تحولات جهانی، چالشهای فرهنگی و اجتماعی، و پیشرفتهای علمی، حوزههای علمیه را برای مواجهه با آینده آماده میکند.
فرآیند تدوین و مراحل فعلی
دبیر کارگروه تدوین سند چشمانداز دوم حوزههای علمیه، از برگزاری جلسات متعدد شورای علمی و کمیتههای تخصصی خبر داد. این جلسات با مشارکت اساتید برجسته، متخصصان حوزههای راهبردی و کارشناسان آیندهپژوهی در حال انجام است. وی گفت: مطالعات و جلسات شورای علمی و کمیتههای تخصصی تدوین چشمانداز، با حضور اساتید و متخصصین این امر، به طور مستمر در حال برگزاری است. اکنون، ما در مرحله مطالعات محیطشناسی درونی و بیرونی حوزه علمیه قرار داریم و این مطالعات با یک نگاه آیندهپژوهانه انجام میشود.
مرحله محیطشناسی درونی شامل بررسی نقاط قوت و ضعف داخلی حوزههای علمیه، مانند ساختار آموزشی، پژوهشهای فقهی و نقش طلاب در جامعه است. در مقابل، محیطشناسی بیرونی بر عوامل خارجی مانند تغییرات اجتماعی، پیشرفتهای تکنولوژیکی، چالشهای فرهنگی جهانی و تأثیرات سیاسی تمرکز دارد. این رویکرد آیندهپژوهانه، با استفاده از روشهای علمی مانند تحلیل تأثیر بر روند و swot، به حوزههای علمیه کمک میکند تا سناریوهای ممکن آینده را پیشبینی و برای آنها برنامهریزی کنند.
مشارکت و همکاری گسترده
حجتالاسلام کفیلی بر اهمیت مشارکت گسترده تأکید کرد و گفت: این فرآیند نه تنها محدود به کارشناسان داخلی نیست، بلکه از نظرات اساتید برجسته حوزه، پژوهشگران بینالمللی و حتی پیشنهادهای طلاب وفضلا بهره میبریم.
هدف ما این است که سند چشمانداز دوم، یک سند پویا و عملیاتی باشد که حوزههای علمیه را به سمت تعالی و تأثیرگذاری بیشتر در جهان اسلام سوق دهد.
تدوین این سند، بخشی از تلاشهای گستردهتر حوزههای علمیه برای همگامی با تحولات جهانی است. با توجه به نقش محوری حوزه علمیه قم به عنوان مرکز اصلی تشیع، این سند میتواند الگویی برای سایر مراکز حوزوی در جهان باشد. کارشناسان معتقدند که چشمانداز دوم، بر تقویت آموزشهای نوین، گسترش پژوهشهای کاربردی و افزایش تعاملات بینالمللی تمرکز خواهد داشت.
